خبرگزاری حوزه | آزاده‌ترین آزادگان! سرور و سالار شهیدان! سیدالمومنین! آب حیات، کشتی نجات‌!

کسی که تمامی مخلوقات در سوگش گریستند!

کسی که آسمان و زمین در عزایش چهل شب خون گریه کرد!

عطر بزرگی، جوانمردی و نجابتش جهان را سرمست کرده‌ است.

شهید امر به معروف، شهید بی‌کفن سرزمین تفتیده‌ی کربلا!

راضی‌ترین مخلوق به رضای خالق!

کسی که با شعار «رضا الله رِضانا اَهل‌ البیت» حرکت کرد، قیام کرد و خواهرش زینب را به «اِرضی بقضاءِ اللّه» دعوت می‌کرد و در گودال قتلگاه با سر دادن ندای «رِضاً بِقَضائِکَ، تَسلیماً بِامرِکَ» به فجیع‌ترین شکل ممکن به شهادت رسید.

او کسی نیست جز حسین بن علی علیه السلام فرزند علی بن ابی طالب (ع) و فاطمه زهرا (س).

چهلمین شب شهادت ایشان ، اربعین نام نهاده شده که طبق نظر شیخ مفید در مسارالشیعه و شاگرد شیخ طوسی در مصباح المتهجد، زمان بازگشت اهل حرم حضرت از شام به مدینه نیز است.

تنها امامی که اربعین ایشان برگزار می‌شود، امام حسین علیه‌السلام است. در این رویداد تاریخی که یادمان تجدید و ترویج خاطره‌ی عاشوراست، مردم سوگواری عظیمی در کشورها و شهرهای مختلف برگزار می‌کنند و باران اشک خویش را با مظلومیت حسین علیه‌السلام و یارانش پیوند می‌دهند. اربعین حسینی همراه با شور و شعور و دلدادگی شیفتگان آن حضرت تا قیامت تداوم خواهد یافت.

نماز، زیارت خدا و حج و عمره، زیارت خانه‌ی او و زیارت امام، دیدار با خلیفه‌ی خدا و آیینه‌ی تمام نمای هستی است. اگرچه نماز دارای آثار و برکاتی است و حج نیز فوایدی دارد، اما زیارت سیدالشهدا ثمراتی دارد که نه تنها برتر از حج بلکه همپای نماز به شمار آمده است. یکی از برترین زیارات آن حضرت، زیارت اربعین است. همانگونه که نماز ستون دین و شریعت است؛ زیارت اربعین و حادثه‌ی کربلا نیز ستون ولایت است.

مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌اللّه خامنه‌ای، زیارت اربعین را «یکی از بهترین زیارات» می دانند.

زیارت انسانهای کامل و معصوم، دستاوردها و برکات فراوانی دارد که اجتهاد در فهم دین، جهاد در تبیین دین، اجرای دستورات الهی و حمایت از ارکان اسلام از جمله آثار و برکات آن به شمار می‌آیند. نمونه‌های این‌گونه برکات را می‌توان از اوصاف کمالی آنان در زیارت‌نامه‌های منسوب به این بزرگان دید، آنجا که می‌گوییم: «أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اتَّبَعْتَ الرَّسُولَ وَ تَلَوْتَ الْکِتَابَ حَقَّ تِلَاوَتِه.»

اگرچه متن زیارت اربعین کوتاه است ولی مفاهیم بسیار پربار و پندآموزی در بندبند فرازهای آن آمده است از جمله:

۱. عرض سلام و ارادت

ابتدای آن با ابراز ارادت امام صادق علیه‌السلام به آستان مقدس حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام با دادن پنج سلام آغاز می شود.« سلام بر ولی و دوست خدا، سلام بر خلیل و انتخاب شده‌ی الهی، سلام بر برگزیده و پسر برگزیده، سلام بر حسین مظلوم و شهید و سلام بر کسی که گرفتار اندوه‌ها و کشته‌ی اشکها شد.»

زائری که زیارتنامه را قرائت می‌کند با دادن این سلام‌ها احساس قرابت و نزدیکی به پیشگاه حضرت کرده و با تکرار آن روح و روان خود را در دریای عظمت و بزرگی این جوانمرد همیشه‌ی تاریخ جلا می‌بخشد. با تورق زیارت‌نامه چهره‌ی اجتماعی- سیاسی خود را به منصه‌ی ظهور رسانده، اعلام می‌دارد که نه‌تنها با بت درون خود مقابله کرده، بلکه همانند آن بزرگمرد با طاغوتیان زمان نیز مبارزه کرده و با دادن سلام و ابراز محبت، خود را در زمره‌ی یاران آن حضرت قرار می‌دهد.

۲. نجات مردم از جهل و نادانی

در فرازی دیگر از این زیارت شریفه آمده:

«وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلَالَة.» هدف امام حسین علیه‌السلام از دادن خون قلب خود، نجات مردم از جهالت و ضلالت و گمراهی عقلی بوده است. هدف ایشان در راستای هدف پیامبر اکرم(ص) و دیگر انبیا الهی است که عالم کردن مردم و عاقل کردن آنها به وسیله‌ی تهذیب نفس مد نظر بوده است. کسانی که جاهل‌اند، دستورات خدا را نمی‌دانند و کسانی که عالمند گاهی بر اثر نداشتن عقل به دانش خود عمل نمی‌کنند و توان تربیت خود و دیگران را ندارند؛ ازاین رو انبیا برای تعلیم و تزکیه‌ی انسان‌ها مبعوث می‌شوند.

۳. وارث پیامبران

امام حسین علیه‌السلام در زیارت اربعین وارث پیامبران معرفی شده«و اَعطَیتَه مَواریثَ الاَنبیاء.» که این مطلب علاوه بر زیارت اربعین در زیارت وارث نیز بیان شده است. امام حسین علیه‌السلام عملاً برای اثبات اینکه نهضت او مانند قیام موسی کلیم الله (ع) است در حرکت از مدینه تا کربلا گام‌به‌گام آیاتی را که درباره‌ی حضرت موسی(ع) نازل شده بود قرائت می‌فرمود. ایشان با این عمل به مردم فهماند که من وارث موسی کلیم الله(ع)هستم و یزید به جای فرعون و منافقان همانند پیروان فرعون هستند. این درسی است که تا ابد و الدهر در تاریخ بشر خواهد ماند. مادامی که انسان به حبل‌المتین و خلفای به‌حق چنگ زند از رحمت خداوند برخوردار خواهد بود، ولی اگر از اطاعت رهبران الهی سرباز زند، همچون بنی اسرائیل در بیابان برهوت سرگردان خواهد شد.

۴. سیدالشهداء

در فرازی دیگر از زیارت ، امام حسین علیه السلام سید همه‌ی سادات معرفی گردیده‌اند.«وَ جَعَلْتَهُ سَیِّداً مِنَ السَّادَةِ» «سید الشهدا» فقط بزرگ شهدای کربلا نیست؛ زیرا این مقام کوچک زیبنده‌ی بزرگ مردی چون ایشان نیست، بلکه آن حضرت سید و بزرگ همه‌ی انبیا و خلفایی است که در گذشته به شهادت رسیدند و نیز سید همه‌ی شهیدان غیر معصوم گذشته و آینده نیز خواهد بود.

۵. پیشرو قافله

سالار شهیدان رهبری قائدانه بودند. رهبری مقتدر و با تدبیر که مانند پیامبران الهی خود از پیش می‌رفت و دیگران را نیز به حرکت فرا می‌خواند.

آن حضرت در روز هشتم ذی‌الحجه (روز ترویه) در میان زائران بیت‌الله‌الحرام فرمود: امروز قربانگاه من سرزمین کربلا و جامه‌ی احرام ما کفن ماست. کسانی هم که با او همراه شده بودند، آنهایی بودند که جان خود را در طبق اخلاص نهاده بودند، نه آنانی که سودای نام و نان و پیروزی را در سر می پروراندند.« مَن کَانَ فِینَا بَاذِلاً مُهجَتَهُ مُوَطِناً عَلی لِقاءِ اللُهِ نَفسَهُ فَلیَرحَلُ مَعَنا فَاِنّی رَاحِلُ مُضبِحاً اِن‌شاءَ اللهُ »

کسی که می‌خواهد دلش را در راه ما وارد عرصه‌ی هستی کند و می‌خواهد نفس و جانش را آماده‌ی دیدار خدا کند، با ما حرکت کند.(مقتل خوارزمی،ج۲)

و به همین دلیل یاران آن حضرت از بهترین اصحابی هستند که در پایین پای آن حضرت آرمیده‌اند؛ ما هم بر همه‌ی آنها پس از سلام بر امام حسین علیه السلام می‌گوییم:

صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ عَلَی أَرْوَاحِکُمْ وَ أَجْسَادِکُمْ [أَجْسَامِکُمْ ] وَ شَاهِدِکُمْ وَ غَائِبِکُمْ وَ ظَاهِرِکُمْ وَ بَاطِنِکُمْ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ.

همگی در سوگ دلاور مردی چون حسین بن علی علیه السلام عزاداری می‌کنیم و هنگام ملاقات یکدیگر با اندوهی سنگین این جملات را بر زبان جاری می‌کنیم:

«عَظَّمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ(ع) وَ جَعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ مَعَ وَلِیِّهِ وَ الْإِمَامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّد».

خداوند اجر ما را به سبب مصیبتی که از حسین به ما رسیده بزرگ گرداند و ما و شما را از کسانی قرار دهد که در کنار ولی دم او، امام مهدی از خاندان محمد(ع)، به خونخواهی او برمی خیزند.

علاوه بر عرض تسلیت و همدردی با یکدیگر در این مصیبت عظما مفهوم دیگری از این شعار برداشت می‌شود و آن اینکه خداوند ما را جزو کسانی که برای خونخواهی حسین قیام می‌کنند قرار دهد و چه سعادتی از این بالاتر که روزی در جایگاه منتقمان امام حسین علیه السلام قرار گیریم.

این امر محقق نمی‌شود مگر اینکه وارث او باشیم و با او و آرمان‌هایش ارتباط و نسبت قلبی برقرار کنیم تا بتوانیم قدمی هر چند کوچک در مسیر اصلاح جامعه‌ی اسلامی برداریم.

طاهره کنگازیان